Thay đổi mô hình xuất khẩu: Đòn bẩy nâng cao sức bật nền kinh tế
Trước những biến động phức tạp của kinh tế toàn cầu, việc chuyển đổi mô hình xuất khẩu trở thành vấn đề sống còn với nền kinh tế Việt Nam nếu muốn duy trì động lực tăng trưởng bền vững và gia tăng vị thế cạnh tranh quốc tế.
Xuất khẩu – động lực, nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro
Trong hơn một thập kỷ qua, xuất khẩu đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng của phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Năm 2024, xuất khẩu đóng góp khoảng 19 % vào GDP, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 786,1 tỷ USD, và thặng dư thương mại (xuất siêu) khoảng 23,8 tỷ USD. Bên cạnh đó, hoạt động xuất khẩu thu hút khoảng 88,7 nghìn doanh nghiệp và hơn 12,5 triệu lao động trực tiếp tham gia. Giá trị thương hiệu quốc gia – một chỉ số đánh giá uy tín của hàng hóa Việt – cũng ghi nhận bước tiến khi đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32 trong số 193 quốc gia được xếp hạng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả nổi bật vẫn là tồn tại từ mô hình xuất khẩu truyền thống: tăng trưởng chủ yếu dựa vào mở rộng quy mô và gia tăng sản lượng, trong khi giá trị gia tăng thấp, tỷ lệ nội địa hóa và công nghiệp hỗ trợ còn hạn chế. Trong giai đoạn 2015–2024, xuất khẩu có nhiều biến động, thậm chí năm 2023 ghi nhận mức tăng trưởng âm.
Đổi hướng: từ số lượng sang chất lượng & giá trị gia tăng
Muốn bứt phá khỏi “bẫy xuất khẩu số lượng”, Việt Nam cần chuyển trọng tâm sang:
- Gia tăng nội lực trong chuỗi sản xuất: giảm phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên vật liệu và linh kiện, phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước.
- Đẩy mạnh nghiên cứu – đổi mới công nghệ: doanh nghiệp cần nâng cao năng lực sản xuất, quản trị, sáng tạo để chuyển đổi sản phẩm xuất khẩu theo hướng chất lượng cao, thương hiệu mạnh.
- Tăng tỷ lệ nội địa hóa: thúc đẩy kết nối giữa doanh nghiệp trong nước và chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Định hình chiến lược mới cho nhà quản lý & doanh nghiệp: cơ quan quản lý cần đổi cách tiếp cận trong chính sách xuất nhập khẩu, khuyến khích doanh nghiệp bản địa đóng vai trò chủ lực.
Chỉ khi chuyển đổi thành công, xuất khẩu mới thực sự trở thành đòn bẩy mạnh mẽ, giúp nền kinh tế vươn lên bền vững, đồng thời gia tăng vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Nguồn: https://vneconomy.vn/